Take home message

• Kinderen die opgroeien op een melkveehouderijbedrijf hebben een andere kolonisatie van hun darmen dan niet-boerderij-kinderen (minder Escherichia coli en minder Clostridium difficile)
• Kinderen die opgroeien met ‘pets’ (hond, kat) ontwikkelen ook een andere samenstelling van hun darmflora (vroegere bezetting met Bifidobacterien en Bacteriodes)
• Er is een duidelijke correlatie tussen het ontwikkelen van een allergie (8 jaar oud) en de kolonisatie van de darm. Een vroege, snelle kolonisatie met zogenaamde ‘obligate anaerobe’ bacteriën (lees: leven alleen in een volkomen zuurstofloze omgeving) geeft daarbij bescherming.  C.difficile is daarbij een belangrijke bacterie, die er snel is, maar niet mag domineren.
• Blijvend hoge aantallen van C.difficile zijn een aanwijzing voor een onontwikkelde, onvolwassen darm, gekoppeld aan allergie op latere leeftijd.

Hoe belangrijk zijn de eerste 1000 dagen van je leven en tel je dan vanaf de conceptie of vanaf de geboorte? In elk geval is duidelijk, dat je pas na de geboorte als nieuw mensje de uiteenzetting krijgt met de wereld. Er zijn voedsel-eiwitten die je ‘moet leren herkennen en verteren’, waarbij je immuunsysteem leert en herkent wat eetbaar is en wat potentieel ziekmakend. Als dat niet goed gaat, kunnen allergieën en astma ontstaan. De 2^e uiteenzetting is met de micro-organismen, de levende bacteriën die overal om je heen aanwezig zijn. Die moet je leren onschadelijk te maken of te integreren in je eigen darmflora. Bacteriën moeten de jonge darm koloniseren, en wat zich daar vestigt, hangt onder meer af van de geboorte (vaginaal/thuis of keizersnede/ziekenhuis), het hangt af of en hoe lang je moeder’s eigen melk krijgt, vroeg en frequent antibioticagebruik, van de omgeving waarin je leeft, of dat er huisdieren zijn.

In de Zweedse FARMFLORA geboorte studie worden allerlei kinderen vanaf conceptie t/m puberleeftijd vervolgd. In een eerdere studie van deze groep (Jonsson et al., 2016) werd gekeken naar onder meer de impact van rauwe melkconsumptie bij jonge kinderen die op de boerderij leefden. In een recente studie werden kinderen vergeleken op het al dan niet samenleven met huisdieren (Ljung et al., 2024). De FARMFLORA studie is een zogenaamde prospectieve studie, waardoor de uitkomsten wetenschappelijk gezien sterk zijn. Er waren zowel huisdieren als hond en kat (Engels: pets), maar ook landbouwhuisdieren bij een deel van de kinderen aanwezig, wanneer zij op een boerderij opgroeiden. Bij de kinderen werden regelmatig poepmonsters genomen in de leeftijd van 3 dagen tot 1½ jaar oud. Het onderzoek concentreerde zich op het koloniseren van de jonge darm met de micro-organismen in relatie tot de ontwikkeling van allergie en astma op latere leeftijd (3 en 8 jaar).

Opgroeien op een melkveehouderijbedrijf

Uit tal van studies komt naar voren, dat kinderen die opgroeien op een melkveehouderijbedrijf een voordeel hebben wat betreft de ontwikkeling van melkallergie, voedselallergie of astma (Riedler et al., 2001). Zowel de stalomgeving, de huisdieren als hond en kat, en de consumptie van rauwe melk zorgt voor een afgewogen en goed functionerende immuunregulatie. Dat wil zeggen, deze kinderen hebben later geen last van de genoemde allergische problemen.

Het Zweedse onderzoek (Ljung et al., 2024) concentreert zich op de rol van de ‘pets’, de hond en de kat en de kolonisatie van de darm met micro-organismen. Ook nu blijkt weer, dat boerderijkinderen een voordeel hebben boven niet-boerderijkinderen. Hiervoor zijn tal van maatstaven ontwikkeld, zoals de verhouding tussen bepaalde groepen bacteriën (anaerobe / facultatieve ratio), de snelheid waarmee de Bifidobacteriën opduiken, het laag houden van ongewenste bacteriën (C.difficile of E.coli).

Men wilde ook weten, of de vroege kolonisatie van de darm een effect heeft op het ontstaan van allergie op een leeftijd van 3 en 8 jaar. Kinderen met allergie werden qua darmflora vergeleken met kinderen zonder allergie. Er ontstaan een paar interessante verschillen.

Vroege darmflora van kinderen met en zonder allergie

Er is uiteraard al een en ander bekend over de intensiteit en volgorde hoe een jonge darm gekoloniseerd wordt of hoort te worden. De Bifidobacteriën komen als eerste, veelal uitgroeiend op de vele oligosachariden aanwezig in de moedermelk. Dan komen al snel Clostridium spp., gevolgd door Bacteriodes spp. tegen het einde van het eerste levensjaar. Ook Lactobacillen komen vrij vroeg, maar worden nooit dominant.

Uit onderstaande 3 figuren kun je afleiden, dat bij allergische kinderen (dichte, zwarte wybertjes) de darm later en trager gekoloniseerd wordt met onder meer de groep van de Bacteriodes (onder 4 maanden) of met de Bifidobacteriën (onder 6 maanden). Ook zie je bij allergische kinderen een groter aandeel van de ongewenste C.difficile opduiken (4-12 maanden), maar in bepaalde fases ook minder Lactobacillen (4-6 maanden).  Allergie is ook geassocieerd met meer Coagulase Negatieve Staphylococcen of meer Staphylococcus aureus.

Er zijn verschillen in de uitkomsten tussen allergie op een leeftijd van 3 en 8 jaar. Met name voor de late allergie op 8 jaar zijn de verschillen groot in de snelheid van darm-kolonisatie. Andere correlaties die men hier ook weer heeft gevonden is die van de kort-ketenige vetzuren (C4 en C5-vetzuren) in de dikke darm, die door bepaalde groepen darmbacteriën worden geproduceerd en de reductie van allergie.

Conclusie

De omgeving waarin kinderen opgroeien zijn medebepalend voor de ontwikkeling van allergie op latere leeftijd. De vroege, snelle kolonisatie van de jonge kinder-darm speelt hierbij een cruciale rol, en uit zich in bepaalde groepen van bacteriën, maar ook de concentratie aan kort-ketenige vetzuren.

Literatuur

• Jonsson, K., Green, M., Barman, M., Sjöberg, A., Brekke, H. K., Wold, A. E., & Sandberg, A. S. (2016). Diet in 1-year-old farm and control children and allergy development: results from the FARMFLORA birth cohort. Food & nutrition research, 60(1), 32721.
• Ljung, A., Gio-Batta, M., Hesselmar, B., Imberg, H., Rabe, H., Nowrouzian, F. L., … & Adlerberth, I. (2024). Gut microbiota markers in early childhood are linked to farm living, pets in household and allergy. PloS one, 19(11), e0313078.
• Riedler, J., Braun-Fahrländer, C., Eder, W., Schreuer, M., Waser, M., Maisch, S., … & Von Mutius, E. (2001). Exposure to farming in early life and development of asthma and allergy: a cross-sectional survey. The Lancet, 358(9288), 1129-1133.