Take home message
Een gezonde, immunologie opbouwende voeding voor een baby is eigenlijk niet moeilijk: moedermelk. Moedermelk is voorhanden, is vers, rauw en wordt zonder omwegen door de baby opgezogen: van de tepel in de mond. Moeder-zijn kost tijd en moeite, maar kan qua melk niet worden vervangen door flessenvoeding uit koemelk. Voldoende lang kunnen zogen is het investeren in de nieuwe generatie. Niet voor niets heeft de WHO het exclusief verstrekken van borstvoeding tot een leeftijd van minstens zes maanden, tot gouden standaard verheven.
Chinese stadsmoeders
Een klein kwalitatief onderzoek onder Chinese moeders die hun eerste kind kregen, geeft weer hoe de moderne mens steeds meer leeft, namelijk op zichzelf en in een stad. Vrouwen uit Jinghzou (China) werden ondervraagd naar hun mening over geboorte, moedermelk, flessenmelk, etc. Zij waren allen getrouwd, de meeste werkten full time, en ¾ heeft zelf als baby borstvoeding gekregen, maar al 6 op de 10 is zelf via een keizersnede geboren (Fei et al., 2022). Opmerkelijk is, dat ook hun eigen baby’s wederom voor het merendeel via een keizersede zijn geboren.
Hoe denken deze jonge vrouwen over het geven van borstvoeding?
Een belangrijk thema blijkt de mogelijke stress te zijn die borstvoeding met zich mee kan brengen: heb ik genoeg melk, tepelkloven, pijn door borstontsteking, en belangrijk de vraag of het kind niet extra lijdt, als hij van de moedermelk af gaat? Verschillende moeders besluiten dan ook om helemaal geen borstvoeding te geven. Zij worden daarbij gesteund door de verhalen van andere vrouwen, maar gek genoeg ook zijn er artsen en andere professionals, die hen van de borstvoeding afpraten. Verder blijkt in China een vrij agressieve, onethische reclame en vermarkting te worden gevoerd, hoe goed de flesvoeding (Eng. formula) is voor je kindje, zonder echt in te gaan op de nadelen ervan. Elders heeft de WHO de concerns die babyvoeding in Afrika leveren, al op de vingers getikt, omdat zij de flessenvoeding als superieur aan de eigen borstvoeding aanprijzen. In Afrika hadden mensen vaak geen goede toegang tot schoon drinkwater, waardoor flessenvoeding vervuild raakte met alle gevolgen voor ziekte en besmetting van de baby’s. In China is dit niet zozeer het geval, daar gaat het eerder om het geloof in technologie en moderne vooruitgang, in de boodschap die industrie en arts verkondigen.
Er is een opmerking in het artikel, die blijft hangen: jonge Chinese vrouwen geven aan, dat zij niet goed voorbereid zijn voor het krijgen van een kind en het geven van borstvoeding (Eng.: “maladjustment to the maternal role”). Dit is verbazingwekkend in een tijdperk van internet, waarin je werkelijk alles over elk thema, dat je interesseert kunt vinden. Het illustreert echter ook de bubbel, waarin eenieder leeft, de cultuur waarin je opgroeit.
De moderne stadsmens vervreemdt steeds verder van datgene, wat natuurlijk is, wat eigenlijk normaal is. We leven steeds meer in een onnatuurlijke, technische omgeving en denken dat de wereld zo is, en erger nog dat we met onze kennis de wereld naar onze hand kunnen zetten.
Toch zal men zich moeten realiseren, dat de tendens tot meer keizersneden gevolgd door het geven van flessenvoeding in plaats van borstvoeding, de immunologische start van het nieuwe leven sterk op achterstand zet, en dat al in de 2e opvolgende generatie. Het zijn twee belangrijke oorzaken voor de toename van astma en allergieën wereldwijd; modieuze keizersneden (in China is 40% zonder medische indicatie) en flessenvoeding moet je daarom niet willen, als het om de langjarige gezondheid van mensen gaat. Gebrek aan inzicht in de werkelijke nadelen van flessenvoeding en het gebrek aan objectieve voorlichting leiden onder Chinese vrouwen ertoe, dat zij zelfs denken, dat flessenvoeding superieur is ten opzichte van de eigen borstvoeding. Een knap staaltje industriële propaganda.
We zullen terug moeten naar een normaal, waarin we ons als mens richten op het biologische gegeven, dat ook wij zoogdieren zijn: wezens die hun nageslacht melk geven door het zogen aan een tepel met als belangrijkste doel, een goede start op aarde te kunnen maken als nieuwgeborene. Zogen (ook publiekelijk) is een gewenst contact tussen moeder en kind, en hoe leuk vinden we het niet om naar een melk drinkend kalfje te kijken of naar een rij drinkende biggetjes? Dit moet niet weggestopt hoeven worden en moet niet verward worden met seksuele uitingen rondom de borsten van vrouwen.
Er waren tijden, dat geboorte en borstvoeding begeleid werden door de oudere vrouwen uit een dorp, de moeders en tantes. Ervaringskennis werd doorgegeven, vertrouwen ontstond door bekenden uit de omgeving die zelf meerdere kinderen gebaard hadden. Dat is toch anders als een filmpje op internet. Wanneer je niet meer in een familiestructuur leeft, kun je tegenwoordig ook een dhoula inhuren, een geboorte coach, die zich alleen richt op de moeder en het geboorteproces. Verder is het natuurlijk nodig, dat de moeder ook het recht heeft om langere tijd (financieel) zorgeloos haar baby te kunnen voeden en verzorgen, vrijgesteld is van betaalde arbeid. Nederland kent in vergelijking met Duitsland of Zweden slechts een kort zwangerschapsverlof. De Duitse Mutterschutz bedraagt 1 jaar.
Vroege flesvoeding
De rol en betekenis van borstvoeding wordt gelukkig steeds meer onderkend. De WHO geeft aan, dat 6 maanden exclusieve borstvoeding eigenlijk de norm zou moeten zijn. Het is soms indrukwekkend, hoe lang vrouwen zich inzetten om hun kind zo lang mogelijk borstvoeding te geven. Enkele eeuwen geleden was het normaal, dat kinderen tot een leeftijd van zelfs 2-4 jaar er nog een slokje melk bij kregen.
McCormick et al. (2022) onderzochten de gevolgen van verschillende ongewenste bacteriën (oa. E.coli-ETEC, Campylobacter), maar ook van virussen (oa. Adenovirus, Rotavirus) in de darm van baby’s. Kinderen die langer (gemeten is tot 6 maanden) en exclusief borstvoeding kregen, ware beter beschermd tegen de infiltratie van ongewenste pathogenen in de darm dan zij die er ook flessenvoeding bij krijgen. Daardoor is hun groei beter en constanter. In deze grote studie die over meerdere landen loopt, maakt men onderscheid tussen het geven van borstvoeding of de exclusieve borstvoeding. Exclusieve borstvoeding betekent niet een flesje poedermelk in de nacht, geen bijvoeding met kunstmelk en als er al iets extra’s wordt gegeven, dan gaat het om wat water, echter geen koemelk-gerelateerde producten; dus alleen moeder’s eigen melk.
Nu blijkt niet alleen een uitgesteld vestiging van ongewenste pathogenen in de darm, maar ook minder kans op diarree. Men wijt dit niet alleen aan de geringere druk van pathogenen, maar vooral ook aan de beschermende stoffen in de moedermelk, zoals de IgA antilichamen en het eiwit lactoferrine. Deze stoffen onderdrukken de groei van pathogene bacteriën (niet zozeer de virussen) in de darm van de baby.
De uitkomst van dit grote cross-sectional onderzoek wordt bevestigd door een iets eerder gepubliceerde Franse studie (Garcette et al., 2021). In ziekenhuizen werden baby’s in hun eerste levensmaand al dan niet aanvullend gevoed met flessenvoeding. Op een leeftijd van 6-9 maanden werd beoordeeld of de kinderen koemelkallergie ontwikkelden. Het risico was verhoogd in de groep die aanvullend met flessenvoeding werd gevoed ten opzichte van de baby’s die exclusief borstvoeding kregen (OR=1.81). Ook het gebruik van koemelk-producten in de zwangerschap en tijdens de borstvoedingsfase door de moeder verhoogde de kans op koemelkallergie bij het kindje.
De ontwikkeling van poedermelk voor baby’s staat niet stil. Nieuwe inzichten uit de samenhang tussen inhoudsstoffen en allergie-ontwikkeling vertalen zich telkens in een verbeterde formule van de gevriesdroogde poedermelk. Echter moedermelk is zo complex, is rauw en afgestemd op het eigen kind, zodat een schaduwprodukt als flessenvoeding veelal niet in de buurt kan komen bij moeder’s eigen melk, wat de industrie ook beweert.
Literatuur
- Fei, Y., Zhang, Z. Y., Fu, W. N., Wang, L., & Mao, J. (2022). Why do first-time mothers not intend to breastfeed? A qualitative exploratory study on the decision-making of non-initiation in Jingzhou, China. BMC Pregnancy and Childbirth, 22(1), 1-9.
- Garcette, K., Hospital, V., Clerson, P., Maigret, P., & Tounian, P. (2022). Complementary bottles during the first month and risk of cow’s milk allergy in breastfed infants. Acta Paediatrica, 111(2), 403-410.
- McCormick, B. J., Richard, S. A., Murray-Kolb, L. E., Kang, G., Lima, A. A., Mduma, E., … & Caulfield, L. E. (2022). Full breastfeeding protection against common enteric bacteria and viruses: results from the MAL-ED cohort study. The American journal of clinical nutrition, 115(3), 759-769.
