Inmiddels wordt breed geaccepteerd, dat zowel de boerderij-omgeving, het contact met koeien als ook de vroege consumptie van rauwe melk beschermend zijn voor de ontwikkeling van astma en allergieën later in het leven. De factoren (rauwe melk versus de boerderij) zijn onafhankelijk van elkaar en in meerdere studies bevestigd. Men gaat ervan uit, dat het vroege contact met bacteriën (vanuit de rauwe melk en de stalomgeving) in het eerste levensjaar de oorzaak zijn voor de verbetering van de immuniteit. Daarbij spelen waarschijnlijk zowel de hoeveelheid als de biodiversiteit aan bacteriën een rol.
Nieuw is de vraag of ook de consumptie van gefermenteerde melkproducten en met name de kaas een bescherming geeft. Traditionele kaassoorten kunnen rijk zijn aan bacteriën, maar ook gisten en schimmels. In 2018 verscheen een publicatie (Nicklaus et al., 2018) die het effect van de kaasconsumptie evalueerde. Het prospectieve onderzoek onder zwangere vrouwen vond plaats in verschillende Europese landen. Daarbij vergeleek men vrouwen die wel of niet of een veehouderijbedrijf leefden. Meer dan 900 kinderen werden vervolgd in de eerste zes jaar na geboorte. Aandacht was er voor de vroege kaasconsumptie in de eerste 12-18 levensmaanden. Daarbij kon men niet achterhalen of het om rauwmelkse kazen ging dan wel kaas gemaakt van gepasteuriseerde melk. Wel werd gevraagd naar de intensiteit van de kaasconsumptie (nooit, eens per week, eens per dag). Het type kaas werd onderverdeeld in zes typen kazen, afhankelijk van de rijping en aanwezigheid van schimmels. De kinderen werden regelmatig onderzocht en ook werden zij 3x getest op allergieën (onder meer voor pollen, katten, ei en melk).
Het blijkt, dat de Franse boerderijkinderen de grootse diversiteit aan kazen aten. Kinderen aten minder kaas, wanneer zij langer aan de borst bleven. Franse en Finse kindertjes aten het meeste kaas. Het gevolg van de kaasconsumptie (ja of nee) is een afname van het risico op constitutioneel eczeem (atopische dermatitis) met bijna 50% en voedselallergie met bijna 70% op een leeftijd van zes jaar. In bijna 2/3 van de kinderen was het constitutioneel eczeem al vanaf de leeftijd van 1½ jaar aanwezig. Verder werd een niet-significante afname gevonden voor zowel astma als hooikoorts. Ook in de statistische modellen, waarin gecorrigeerd werd voor een eventuele consumptie van rauwe melk, bleven beide uitkomsten gelijk. Dit betekent, dat naast de rauwe melk ook de kaasconsumptie van betekenis is voor het teruglopen van de problemen in kinderen. Tenslotte bleek een grotere diversiteit aan geconsumeerde kaastypes gerelateerd te zijn aan de afname van constitutioneel eczeem en voedselallergie.
Als verklarende, onderliggende factor gaat men ervan uit, dat de kazen een bijdrage leveren aan de diversiteit van de darmflora op jonge leeftijd. Dit kan zowel door de wei-eiwitten als de bacteriën in de kaas zelf gestimuleerd worden. Ook kan het zijn dat de bacteriestammen in de kaas aanleiding zijn tot een verlaging van de darmprikkeling en –ontsteking. Kaasbacteriën en schimmels produceren verder allerlei stofwisselingsproducten, waaronder boterzuur, dat bekend is vanwege zijn onderdrukking van ontstekingsprocessen in de darm.
Als opvolging van de hygiëne hypothese, die vooral aanspreekt, dat bacteriën in onze levensomgeving en voeding noodzakelijk zijn om gezond te blijven, wordt hier gesproken over de hypothese van de darm-microbiota: de reden voor het ontstaan dergelijke ziektes moet gezocht worden in de darm.
Foto: kazen aangeboden bij het jubileum van het Duitse Verband van boerderijzuivelbereiders (VHM) in Graz (Au).
Dit artikel is gebaseerd op de bevindingen beschreven in: Nicklaus, S., Divaret‐Chauveau, A., Chardon, M. L., Roduit, C., Kaulek, V., Ksiazek, E., … & Lauener, R. (2018). The protective effect of cheese consumption at 18 months on allergic diseases in the first 6 years. Allergy.
