We berichten er al eerder over, maar nu staat de wetstext in de Nederlandse Staatscourant. Onder voorwaarden mag rauwe melk verkocht worden.

Sinds de jaren 30 van de vorige eeuw bestaat er Vorzugsmilch in Duitstalige landen in Europa. Men wil het woord ‘Vorzugsmilch’ niet (meer) gebruiken, want het ‘bevorzugen’ oftewel het prefereren van de rauwe melk boven gepasteuriseerde melk heeft geen erkenning gekregen, ondanks tal van experimenteel en epidemiologisch onderzoek. Melk = melk. Tegenwoordig gaat het er meer om, dat er keuzevrijheid is; de consument mag zelf kiezen welke melk hij/zij wil drinken, of zijn kinderen aan wilt bieden en de veehouder die zulke melk wil leveren, moet aan controleerbare eisen qua veiligheid, transparantie en hygiëne voldoen.

Op 1 januari 2025 komt Nederland met vrijwel een kopie van de eisen van het Duitse ‘Vorzugsmilchgesetz’. Op sommige punten wat strenger, op andere punten eenvoudiger. In het Staatsblad van 24 juni 2024 is de wet gepubliceerd. Hieronder staan de artikelen met betrekking tot rauwe melk verkoop. Nieuw voor Nederland is, dat rauwe melk verpakt mag worden geleverd aan de consument, maar alleen direct aan de consument of via een directe afnemer/winkel. De keten moet uiterst kort zijn. Uitgesloten is, dat de melk via distributiecentra of tussenhandel in winkels terecht komt. Dus geen rauwe melk bij de grote supermarktketens. Melktaps op de boerderij blijven bestaan, maar ook deze melk moet op dezelfde wijze gecontroleerd en gekenschetst worden (datum en tijdstip van het melken).

Paragraaf 5, artikel 8 betreft de wetgeving rondom het leveren en handhaven van de veiligheid van rauwe melk en rauwe room (hieronder hebben we het gemakshalve alleen over rauwe melk). Artikel 8 wordt als volgt geformuleerd, waarbij de artikelen 3 en 4, die gaan over het opsturen van ingevroren melk hieronder zijn weggelaten:

1. Rauwe melk bestemd voor menselijke consumptie wordt uitsluitend op het bedrijf waar dit wordt gewonnen aan de consument geleverd of aan de plaatselijke detailhandel die rechtstreeks aan de consument levert.
2. De veehouder mag op 2 manieren vanaf het bedrijf aan de consument leveren:
   1. indien de rauwe melk ongekoeld wordt geleverd: binnen twee uur na het winnen;
   1. indien de rauwe melk onmiddellijk na het melken gekoeld wordt tot een temperatuur van ten hoogste 4 °C en tot het moment van levering op die temperatuur wordt bewaard: binnen 72 uur na het winnen.
3. … (weggelaten)
4. … (weggelaten)
5. Rauwe melk bestemd voor rechtstreekse menselijke consumptie, voldoet aan:
   1. bepaalde bacteriologische criteria (zie hierna); en controles
6. De melkveehouder laat rauwe melk minimaal tweemaal per maand op het totaal aeroob kiemgetal bij 30 °C onderzoeken.
7. Het onderzoek, bedoeld onder punt 6, vindt plaats aan het eind van de bewaartermijn van de melk, doch uiterlijk 72 uur na productie. Dit onderzoek mag eerder plaatsvinden als aannemelijk wordt gemaakt dat het kiemgetal ook aan het einde van de bewaartermijn aan het criterium, genoemd in de bijlage, zal voldoen.
8. De melkveehouder laat rauwe melk minimaal 1 keer per maand op Salmonella, Campylobacter en Shiga-toxineproducerende E. coli (STEC) onderzoeken. De frequentie van dit onderzoek kan worden gehalveerd als de resultaten gedurende zes maanden achter elkaar voldoen aan de criteria, bedoeld onder punt 5.
9. De veehouder bewaart de gegevens van de onderzoeken, bedoeld onder punt 6 en 8, gedurende twee jaren en houdt het ter beschikking van de toezichthouder.

Aan artikel 8 is een punt toegevoegd:

1. Registratieplicht: de melkveehouder doet melding aan Onze Minister door middel van een elektronisch formulier, als rauwe melk op deze wijze wordt geproduceerd. Het COKZ zal toezicht houden.

Na artikel 8 wordt een artikel ingevoegd:

1. De melkveehouder zorgt ervoor dat op verpakte rauwe melk, de datum en het tijdstip van winning van de rauwe melk wordt vermeld. Dit geldt niet, als de melk uit de melktank wordt verkocht.
2. De melkveehouder zorgt ervoor dat op de verpakkingen van rauwe melk of op de koeltank of melktap zelf, duidelijk leesbaar het volgende wordt vermeld:
   1. RAUWE MELK * GEBRUIKEN OP DE DAG VAN AANKOOP * GEEF SCHADELIJKE BACTERIËN GEEN KANS * KOKEN VOOR GEBRUIK AANBEVOLEN.
3. In afwijking van punt 2 is de vermelding «GEBRUIKEN OP DE DAG VAN AANKOOP» niet verplicht indien de verpakking is voorzien van een datum van minimale houdbaarheid of een uiterste consumptiedatum.

Het bovengenoemde aerobe kiemgetal mag niet hoger zijn dan 25.000 kiemen/ml melk (koe, buffel), of 50.000 (kameel, dromedaris, paard of ezel) en 100.000 (geit, schaap en overige diersoorten). STEC moet afwezig zijn in een melkmonster van 25 ml. Iets dergelijks geldt voor Campylobacter en Salmonella.

Perspectief

De wet biedt mogelijkheden om rauwe melk in stedelijke gebieden aan te bieden. Gedacht kan worden aan verpakte rauwe melk, die door een veehouder direct aan consumenten wordt geleverd, zoals ook enkele Duitse bedrijven doen. Maar ook bestaat de mogelijkheid om verpakte rauwe melk via een kleine keten direct in de winkels of koffiebars af te leveren.

Omzetting in de praktijk

Voor de veehouder betekent dit, dat hij/zij een intern controlesysteem op moet tuigen, zoals dit ook gebeurt door bijvoorbeeld de Amerikaanse bedrijven die aangesloten zijn bij RAWMI. Door zelf te checken, hoe hoog mijn kiemgetal is en hoeveel Enterobacteriaceae / E.coli in de rauwe melk aanwezig zijn, kan ik de hygiëne op het bedrijf in de gaten houden. Met een goede bedrijfshygiëne en directe koeling van de melk onder 3-4 ^oC en het verpakken van slechts 1 melkmaal is veel qua zekerheid te bereiken. Kennis en ervaring, waar veehouders op moeten letten qua bedrijfshygiëne, zijn bekend en worden in trainingen aangeleerd.

De wetstext kan men hier inzien