Take home message

De smaak en het gewogen eindoordeel van 18 melksoorten laat verschillen zien. Met name in de Bio-melk is er een correlatie tussen melkprijs en gehalte alfa-linoleenzuur en prijs en eindoordeel. Goede melk is duurder.

Duitse melk

In februari 2023 publiceerde de Duitse Ökotest over melk, gepasteuriseerde melk in twee vormen, traditioneel gepasteuriseerd (TP) en gepasteuriseerd plus mikrofiltratie (MF). Het verschil tussen beide uit zich in de houdbaarheid van de melk. Of ca. 7 dagen of anders meer als 14 dagen. Leuk voor de supermarkt, die nu grotere partijen melk kan inslaan.

Er werden 18 verpakkingen getest. Daarvan 8 gangbare (GB) en 10 biologische (BIO) melksoorten. Slechts 6 herkomsten waren TP en 12 met aanvullende MF. Alle gangbare melk was MF en dus ook de helft van de BIO-melk.  Er was geen TP gangbare melk. Er waren slechts 2 Demeter melkverpakkingen, de enige melk die niet gehomogeniseerd is. Alle andere melk was gehomogeniseerd.

Een probleem bij de vergelijking is altijd, dat dezelfde melk onder verschillende namen verkocht wordt. Zo wordt melk van de Andechser Molkerei, zowel in biologische winkels onder eigen merknaam verkocht, als ook bij de Edeka-supermarkt, onder Edeka-merk. Ook kan het zijn, dat bijvoorbeeld Demeter melk onder Bioland-label wordt verkocht (omgekeerd niet). Wat qua prijsstelling lastig is, is dat er melk is die in supermarkten verkocht wordt en melk die in kleinere speciaalzaken verkocht wordt. De laatste zijn doorgaans duurder dan de eerste. Voor supermarkten geldt vaak, dat een lage verkoopprijs van hun melk een lokkertje is om de klanten in de winkel te krijgen. Omgekeerd kan het ook zijn, dat supermarkten de bio-melk zelf eerder in het hogere prijssegment (speciaal-product) aanbieden. Dit alles beïnvloedt de prijs per liter melk voor de consument.

De volgende beoordeling werd doorgevoerd met tussen haakjes hoe sterk het doorwerkt in het eindoordeel: verkoopprijs, smaak (40%), schadelijke stoffen (10%), microbiologie (10%), eiwit-, calcium- jodium-, en alfalinoleenzuurgehalte (ALA). Uit verschillende wegingen werd een eindcijfer geconstrueerd. Sommige dingen werden gemeten (concentraties), andere werden op een schaal van 1 tot 5 beoordeeld.

Drie beoordelingen zijn hieronder niet opgenomen, omdat zij vrijwel geen onderscheid lieten zien tussen de melksoorten, of omdat zij minder relevant zijn qua kwaliteitsoordeel: type warmtebehandeling (20%), verpakkingsvriendelijkheid (5%), juistheid van de omschrijving op de verpakking (15%).

ALA is een belangrijke maat om de intensiteit van de voeding van de koeien te beoordelen. Hoe hoger, doorgaans hoe minder snijmais en krachtvoer en hoe meer grasproducten. Verder speelt ook de regio mee, hoe meer alpien, hoe hoger het ALA-gehalte.

Relaties en verschillen

In de grafiek is de verhouding bio/gangbaar van de gemiddelden van beide groepen weergegeven. Het is een indicatie waar de grootste verschillen zijn.

De bio-melk scoort veel hoger in gehalte ALA, dit is 2x zo hoog (fig. 1). Je betaalt hier 40% meer voor dan voor gangbare melk. De gemeten gehaltes aan Calcium en eiwit leveren geen verschillen op, het jodium-gehalte is wat hoger. De beoordeling van de smaak en schadelijke stoffen (slecht – goed) vallen in het voordeel uit van de bio-melk. De smaak van bio-melk is beter (12%) en het gewogen eindoordeel is iets gunstiger voor de bio-melk.

De testers schrijven zelf, dat het opvallend is dat in de categorie met eindcijfer ‘zeer goed’ 5x bio-melk voorkomt en slechts 1x gangbare melk. Dit geldt zowel voor het eindoordeel als de smaak.

Als je kijkt naar de relatie tussen prijs en eindoordeel (waarin alles gewogen samenkomt), dan zie je zowel voor de MF-melk (blauw) als voor de TP-melk (oranje) een betere beoordeling naarmate de melk duurder is (fig. 2). Je kunt ook zeggen, dat in de prijs een stukje kwaliteit tot uiting komt.

Kijk je naar de relatie tussen ALA-gehalte en prijs (fig. 3), dan is er binnen de gangbare melk (oranje) geen enkel verschil; alles heeft een gehalte van 0,4 g/100 g vet. Tussen de bio-melk monsters zie je wel een relatie, en naarmate je meer betaalt stijgt ook het gehalte aan ALA (grijs). De drie hoogste uitkomsten (0,9 g/100 g) betreffen Schwarzwald Milch, €1,89 (Bioland), Denree Milch, € 1,79 (Demeter) en Gläserne Heumilch, € 1,89 (Bioland). Niet toevallig worden de eerste twee in bruin glas verkocht; Heumilch van Gläserne in Tetrapak. Overigens werden 15 van de 18 melksoorten in Tetrapak verkocht.

Zo’n test is geen wetenschappelijke test. De parameters zijn eenvoudig gekozen en makkelijk te meten. Toch is het kennelijk mogelijk, om op deze wijze iets te zeggen over kwaliteit van melk, zoals het direct beleefbaar is voor de consument met aanvulling van het gehalte aan ALA. Al met al blijkt wel, dat wanneer je bereid bent meer voor melk te betalen, je een betere kwaliteit melk kunt kopen.

Bron

Stiftung Warentest (2023). Besser als ihr Image