Take home message
- Rauwe melk geeft een sterke verbetering van gezondheidsklachten bij volwassen mensen, met name wanneer zij zelf aangeven dat er problemen zijn rondom immuniteit dan wel chronische problemen.
Oudere mensen in de VS en rauwe melk
Oudere mensen hebben niet zoveel meer aan dit verhaal. Hun immuunsysteem is al klaar en functionerend. Oudere mensen hebben meer baat bij het in stand houden van een gezonde darm, een darm zonder lekkage, een darmwand met voldoende dikke darmvlokken, een darmwand die de scheiding tussen buitenwereld (gek genoeg in het darmlumen) en binnenwereld (de eigen bloedbaan) weet te reguleren. Voedingseiwitten (buitenwereld) komen via mond en maag in de dunne darm terecht. Van belang is, dat in het darmlumen het voedsel afgebroken wordt, waarbij de verschillende eiwitten uit de koemelk tot kortere en langere eiwitketens worden afgebroken: de peptiden.
In de afgelopen jaren zijn drie onderzoeken rondom rauwe melk verschenen, twee in volwassenen, eentje in muisjes. In de eerste studie (Baars et al., 2019) op basis van retrospectieve vragenlijsten werden Amerikaanse consumenten ondervraagd naar de gevolgen van omschakeling van gepasteuriseerde melkproducten naar rauwe melkproducten. Rauwe melk was het belangrijkste wat deze mensen consumeerden naast ook rauwmelkse zuivel. De groep mensen (n=327) waren bijna 54 jaar oud, hadden een BMI van 25,5 en gebruikten al vanaf 2008 al rauwmelkse producten. Na omschakeling is het gebruik van melk (nu als rauwe melk) vrijwel verdubbeld, terwijl de consumptie van kaas iets afgenomen is (Tabel 1).
Tabel 1. Veranderingen in zuivelconsumptie, waarbij vooraf gepasteuriseerde producten (links) en achteraf rauwmelkse producten werden geconsumeerd; omgerekend in porties per week
| Gepasteuriseerde zuivel vooraf: | Rauwmelkse zuivel na: | ||
| Melk (à 200 ml) | 4.4 | Rauwe Melk (RM) | 8.2 |
| Gefermenteerde drinkzuivel, incl. yoghurt (à 200 ml) | 2.7 | RM Kefir | 1.9 |
| Kaas (à 50 g) | 8.5 | RM Kaas | 5.9 |
| Boter (à 15 g) | 7.7 | RM Boter | 6.7 |
De mensen scoorden hun gezondheid, immuniteit, hun stemming en hun darm- en huidklachten voorafgaand en na omschakeling op rauwmelkse zuivel. Daartoe werden gevalideerde vragenlijsten gebruikt. Belangrijk was tevens de vraag of de mensen chronische gezondheidsklachten kenden, dan wel een verminderde afweer kenden. Op basis van deze antwoorden werd de groep ingedeeld in mensen zonder chronische problemen (normal health; n=171) en mensen met een slechte basis-gezondheid (poor health; n=156), (Figuur 1).
Figuur 1 moet als volgt begrepen worden. Elk score-gebied is berekend op een schaal van 1 tot 10, wat zoveel zegt als ‘zeer slecht’ tot ‘zeer goed’. Er werd tweemaal door de mensen een score afgegeven, namelijk hun ingeschatte gezondheid voorafgaand aan de omschakeling naar rauwe zuivel, en vervolgens na minstens twee maande gebruik van rauwmelkse zuivel. Je kunt zien, dat mensen met een slechte gezondheid hun toestand vooraf veel lager inschatten: de score loopt van 5,0 tot 8,6 voor de verschillende gebieden (rode lijn). Mensen met een normale gezondheid zijn vooraf al veel meer tevreden over hun gezondheidsitems, zij scoren vooraf tussen de 7,6 en 9,5. Wat verder logisch is, is dat een lage gezondheidsscore vooraf aanleiding kan geven tot een sterkere percentuele verbetering, dan een normale gezondheidstoestand. De verbetering in de ‘poor’-groep stijgt tussen de 12% en 70%, terwijl dit in een veel kleiner bereik ligt bij de ‘normal’-groep (2%-13%).
De grafiek maakt echter zeer inzichtelijk, hoe sterk de mensen met een slechte gezondheid verbeteren door de omschakeling op rauwe zuivel. Ook de mensen met normale gezondheid verbeteren zich, maar slechts in beperkte mate: zij waren tenslotte al tevreden over hun gezondheid vooraf.
Deze Amerikaanse studie geeft een sterke correlatie tussen gezondheid en de consumptie van rauwe melk. Echter opgemerkt moet worden, dat de consumenten daarnaast ook rauwmelkse kefir en rauwmelkse kaas consumeerden. Met name de gefermenteerde zuivelproducten zijn rijk aan Lactobacillen, die in zeer hoge aantallen in dergelijke drinkbare zuivel wordt gevonden (109 bacterien per ml). De rauwe melk, zoals die in de VS geconsumeerd wordt is eerder bacterie-arm. Heel bewust wordt door de leveranciers van rauwe melk, die direct geconsumeerd kan worden zonder te verhitten, gestreefd naar zeer lage kiemgetallen in de melk. Dit blijkt onder meer uit studies naar de kiemgetallen en Enterobacteriaceae in dergelijke rauwe melk (Berge et al., 2020). Deze zijn bewust laag door de grote hygiënische inspanningen op de bedrijven. Het gebruik van dergelijke kiemarme, rauwe melk voor het maken van rauwmelkse kefir biedt echter weer goede perspectieven, aangezien hier door de toevoeging van zuursels binnen 15 uur een zure zuivel ontstaat, die zeer rijk is aan Lactobacilli en ook gisten.
Verder gaat in Nederland de ervaring rond, dat consumenten van rauwmelkse kefir bij het stoppen van de consumptie (op vakantie of product langere tijd niet beschikbaar) een terugval van hun klachten bemerken. Dit kan erop wijzen, dat een regelmatige consumptie van dergelijke probiotische bacterien noodzakelijk is om een werking ervan te zien. De darm kan ook weer “leeg” raken, wanneer de consumptie (langere tijd) niet plaats vindt.
Literatuur
- Baars, T., Berge, A. C., Garssen, J., & Verster, J. C. (2019). Effect of raw milk consumption on perceived health, mood and immune functioning among US adults with a poor and normal health: A retrospective questionnaire based study. Complementary Therapies in Medicine, 47, 102196.
- Berge, A. C., & Baars, T. (2020). Raw milk producers with high levels of hygiene and safety. Epidemiology & Infection, 148.
