Care of cure? End-of-pipe of resilience?

De Engelsen drukken zich qua taal meestal kort en bondig uit. Het gaat hierbij om een fundamenteel andere kijk op gezondheid en gezondheidszorg. Uit het oude China stamt de overlevering, dat de artsen betaald werden om de patiënt gezond te houden. Natuurlijk, men kon niet veel anders, aangezien de ontwikkeling van medicijnen, ingrepen en operaties niet ontwikkeld waren of zelfs bestonden. Natuurlijk heeft de gezondheidszorg veel goeds gebracht, levens gered, etc. Toch mist de huidige gezondheidsbenadering de wijdere blik van ‘care’, ‘helen’ of ‘preventie’.

Wanneer je naar het drama van de Corona-crisis kijkt, dan worden we klaargestoomd voor een wereldwijde vaccinatie als de ultieme oplossing om het virus onder controle te krijgen. Inclusief de oorlogstaal, die hierbij hoort, de angst die gezaaid wordt en het gebrek aan andere oplossingen, die onder tafel worden gehouden. Wat gemist wordt in het kader van de Corona-epidemie is de rol en betekenis van voeding, voedingsmiddelen en voedingsstoffen, maar ook de betekenis van onderliggende ziektes, waaraan Corona-patiënten al lijden: obesitas, hart- en vaatziekten, immuunproblemen. Sterf je aan Corona of met Corona, wanneer je als obese, Type-2-Diabetes patiënt een virusinfectie krijgt en uiteindelijk sterft? De eenzijdigheid om het vaccineren als zaligmakende en reddende handeling voor het maatschappelijk functioneren in te zetten, is echter een groot risico. De klinische studies, waarop het vaccineren gestoeld zijn, geven met name geen uitsluitsel in de vraag of er wel een blijvend effect is (opnieuw ziek worden na virus-mutaties, die razendsnel doorgaan aangezien het vaccin niet hoeft te werken na mutaties), of er wel bescherming is naar anderen. Goede informatie over de vaccin-studies zijn te vinden op de blog van Jan Hommel.

Weerstand verhogen

Anatomie-onderzoeker Louis Bolk schreef al in 1930 over de verkleinglazen en de vergrootglazen om naar hetzelfde probleem te kijken. Nu zouden we zeggen inzoomen/ uitvergroten en uitzoomen/ de samenhangen bekijken. Hier volgen drie voorbeelden hoe uitzoomen tot een andere oplossing leidt voor een probleem, aandoening of ziekte.

Door het continu onderdrukken van het celgetal met antibiotische droogzetpreparaten ontpopte zich op steeds meer melkveehouderijbedrijven een vorm van klinische mastitis met E.coli. Achterliggende gedachte was “de bacterie moet weg, de bacterie moet bestreden worden”. E.coli-mastitis was vaak zo heftig (hoge koorts), dat koeien hieraan stierven. Het vond bovendien plaats op de hoogst productieve bedrijven, waar het uiterste van de koeien werd gevraagd. Naast antibiotische droogzetters werden er meer en meer joodhoudende speendipmiddelen gebruikt teneinde bacterie-ontwikkeling te onderdrukken. Een verklaring voor deze ernstige mastitis was, dat de uieromgeving door de droogzetters en dipmiddelen ‘te steriel’ was geworden en ook en hele reeks beschermende bacteriën wegdrukte. Men noemt deze groep de ‘commensalen’ of ook wel de ‘minor pathogens’. Bacteriën die of een prikkeling geven aan de koe om de eigen afweer op peil te houden, dan wel in directe concurrentie staan met de groei van E.coli. Vallen ze weg, dan groeit de E.coli exponentieel uit: gevolg klinische mastitis.

Een 2^e voorbeeld komt uit de hoek van de sporenelementen en wel het Selenium. Bij onderzoek op een BD-bedrijf laat het bloedbeeld van de melkkoeien een tekort aan Selenium zien. Er zijn in Nederland bepaalde grondsoorten die Selenium-arm zijn. De koeien lieten voortdurend en te snel na het afkalven een verhoogd celgetal zien zonder echte klinische verschijnselen van uierontsteking. Voor het experiment kregen de dieren een bolus in hun maag, die voortdurend langzaam sporenelementen afgaf. Kort daarop daalde het celgetal in de veestapel. Een verklaring is, dat Selenium tezamen met Vitamine E nodig is om de afweer te versterken. Tekorten leiden tot verlaagde weerstand.

Een 3^e voorbeeld werd al eens eerder beschreven. Een groep kinderen, die een kinderdagverblijf bezochten, werden al vroeg in de herfst voorzien van een gefermenteerde brooddrank. In de loop van het griepseizoen bleek de uitval onder deze kinderen vele malen lager te liggen, dan de kinderen die geen brooddrank kregen. Een verklaring is, dat gefermenteerde producten, zoals brooddrank, kefir of Kombucha een probiotische werking hebben, en dat je grote hoeveelheden levende bacteriën opneemt, dan wel hun stofwisselingsproducten (onder meer een reeks peptiden) gezondmakend is voor het mond- en darmslijmvlies, waardoor virussen en bacteriën geen toegang krijgen.

Tenslotte vitamine D. De hoeveelheid studies, waarin de relatie tussen tekorten aan vitD3 en een verlaagde weerstand worden gelegd is in de Corona-pandemie alleen maar stijgend. Onze levensstijl (zon mijden, insmeren tegen zonnebrand) en onze voeding plus overgewicht geven aanleiding tot te lage concentraties in het bloed en derhalve geringere weerstand.

Care zit hem in de levensstijl vanuit ecologische kennis

Wanneer je blik verschuift van cure naar care, dan richt de focus zich op het systeem, het organisme, zijn levensstijl, haar omgeving, etc. Het gaat erom te bekijken, hoe de afweer en weerstand functioneert, hoe die ondersteund kunnen worden. Zo onderzocht Weston A. Price de ervaringskennis en gewoontes van natuurvolkeren, die leefden in een tijd waarin tandartsen niet bestonden en artsen afwezig waren of conform het Chinese principe werkten (ondersteunende natuurgeneeskunde). Hier valt veel te leren over resilience (weerbaarheid), over gezondheid bevorderen door leefstijl en voeding. Wat kunnen we hiervan leren? Wat is (nog) toepasbaar op onze stedelijke maatschappij?

Als eerste geldt: je moet vroeg genoeg beginnen, dat wil zeggen: gezondheid wordt aangelegd voor de geboorte in de 1^e 1000 dagen van het leven (DOHAD-principe). Dan moet je die in je leven onderhouden: geregeld contact met kiemen is belangrijk, het prikkelt het immuunsysteem. Vermijd antibiotica. De weg naar een steriele omgeving, dode voeding uit een pak is niet de juiste weg (a little dirt does not hurt). Tenslotte: nutrient dense food, aandacht voor voldoende inname van belangrijke inhoudsstoffen, vetoplosbare vitamines (A, D, K2), bepaalde sporenelementen, probiotica, vetzuren in de juiste verhouding, etc. (let food be thy medicine and medicine be thy food).

Foto: het maken van een bergkaas Graubunden)