…oftewel de koe reduceren tot een GMO
Van gras naar melk wordt straks wellicht van GMO naar eiwit-substraat, naar een laboratoriumproduct smakend naar melk of met de textuur van kaas. GMO staat voor genetisch gemodificeerd micro-organisme, een bacterie, gist of schimmel, die in het laboratorium een specifiek eiwit produceert. Gist-Brocades maakt zo onder meer insuline (als alternatief voor de varkens-insuline) en chymosine (als alternatief voor het stremsel gewonnen uit kalvermagen).
Remilk, Change Foods, Those Vegan Cowboys, Legandairy Foods
In de categorie ‘melk-alternatieven’ ontpopt zich nieuwe spelers, zoals de start-up ‘remilk’. Wanneer je hun website bekijkt, dan remilk zich verkoopt met de slogans: ‘beter voor mensen, beter voor de koe, beter voor de planeet’.
In tegenstelling tot de havermelk of amandelmelk gaat het hier om een fermentatievat, een laboratorium, waarin met behulp van microbiële fermentatie, losse melkeiwitten worden gemaakt. De claim is groots: het is geen melk-vervanger, maar ‘echte zuivel, die veilig, lekker en identiek is aan koemelk zonder één enkele koe schade te berokkenen’. De firma claimt ‘het witte goud te hebben ontdekt’. Remilk maakt een lactosevrij product, antibioticavrij en dat zonder aanspraak op grond, op basis van slechts 5% van de grondstoffen en energie van echte koemelk en ‘het is 100% vrij van dierkwelling’. De Duitse melkverwerker Hochland is goed voor de jaarlijkse productie van 380.000 ton kaas. Deze verwerker gelooft kennelijk in het concept van de ‘nieuwe melk’, want zij investeren fors mee in deze start-up uit Israël, die onlangs ruim 11 miljoen dollar ophaalde om het koevrije product verder te ontwikkelen.
Remilk is niet de enige start-up die inspringt op de trend naar veganisme, on-ethische dierhouderij, gezondheid en ‘red-de-planeet’. Er duiken ook andere namen op, zoals ‘Change Foods’. Change Foods geeft aan, dat zij op de specifieke behoefte ingaan naar hypo-allergene en/of lactosevrije producten. Ook zij geven aan, dat hun melk-alternatief 98% minder water, 65% minder energie gebruikt en 84% minder CO2 uit stoot dan bij het produceren van koemelk. Verder circuleren er mooie namen als ‘Those Vegan Cowboys’ en ‘Legandairy Foods’. Alle blijven op en of andere wijze aan de koe refereren.
Men mikt eerst op de kaasmarkt, waarbij alternatieven voor Mozzarella, Cheddar en Parmezaan genoemd worden. Remilk claimt met eigen smaakpanels te kunnen aantonen, dat je geen verschil proeft met echte kaas. Dit is of knap of zeer verwonderlijk, aangezien melk en kaas niet alleen uit eiwitten, maar ook uit melkvetten bestaan, die in de plantaardige variant uit verschillende soorten plantenolie afkomstig is. Maakbare melk-alternatieven, die ‘het goede van de zuiveleiwitten combineren met het weglaten van de problemen als cholesterol en lactose’, aldus Change Foods; dus ‘wij maken een superieur product, zowel vanuit voedingsoogpunt als vanuit duurzaamheid’. En uiteraard ‘staat de kaas uit het reactorvat veel dichter bij de beleving van kaas, dan de alternatieve vegetarische producten, die de smaak en textuur van kaas missen’.
Toelating en toekomst?
De Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA), (vergelijk de Voedsel- en Warenautoriteit) heeft de nieuwe producten ingeschaard als GRAS = Generally Recognized As Safe, wat betekent, dat er vanuit de vraag naar veiligheid (en volksgezondheid) geen bezwaren zijn tegen dergelijke producten. Het gebruik van GMO’s wordt door Change Foods weggewuifd. Aangegeven wordt, dat ook al bij echte kaas gebruik wordt gemaakt van GMOs, die chymosine (stremsel) maken en ten tweede ‘wordt de GMO uit het reactorvat gefilterd en komt niet in het product terecht’, kortom je eet de GMO toch niet.
Een belangrijke vraag voor de toekomst van de mens en de aarde is uiteraard, hoe en of we straks wel deze 8 tot 10 miljard mensen kunnen voeden? Duidelijk is, dat we niet met zijn allen een Westerse of nog erger een Amerikaanse leefstijl van verspilling kunnen volhouden. Er is maar één Aarde. Het is echter een raar gevoel, dat een cultuur die zich over meer dan 10.000 jaar heeft opgebouwd, in minder dan 100 jaar volledig op zijn kop wordt gezet, vertechnologiseerd en zich afwent van de natuur. Ook voelt het vreemd aan, dat deze nieuwe producten hetzelfde als echte kaas smaken, maar misschien zegt het meer over de referentiekaas die men heeft gekozen.
Geen idee, wat de toekomst van deze nieuwe productcategorie zal worden. Is het ‘kosher’, ‘vegan’? Kan het ook in de Bio-variant? Dat laatste waarschijnlijk niet, omdat de wetgevers zich al eens hebben uitgesproken tegen ‘grondloze teelt van sla’, ondanks dat dit zonder kunstmest en bestrijdingsmiddelen wordt geteeld. Een andere drempel is de inzet van genetisch gemodificeerde micro-organismen. Koevrije kaas is derhalve niet echt met biologische landbouw te verenigen.
