De hoeveelheid literatuur rondom Vitamine K2 neemt jaarlijks sterk toe. Recentelijk zijn er 2 Nederlandse onderzoeken gepubliceerd, die K2 in relatie brengen met een positieve gezondheid.

Overgewicht en overgang

Wanneer vrouwen in de overgang gaan, verandert hun postuur. De wespentaille verdwijnt en men krijgt meer vetophoping en vooral een grotere vetlaag in de buikregio. Technisch gezien verschuift de vetverdeling van gynoid (billen, dijen, borsten) naar android (buik, romp). Dit is hormonaal gestuurd en tegelijkertijd neemt het risico van osteoporose en botbreuken toe door het verlies van botweefsel en de brozer worden botten.

In een geblindeerde interventie-studie aan de Universiteit in Maastricht kregen vrouwen (ca 60 jaar, BMI ca 25) elke dag een dosis Vitamine K2 in de vorm van Menaquinone 7 (MK7) (Knapen et al, 2018). De vrouwen werden 3 jaar vervolgd. De dosis K2 lag hoger dan in de gewone aanbeveling (ca 45 μg / dag), namelijk 180 μg / dag. De placebogroep kreeg geen enkele vorm van Vitamine K extra toegediend. Resultaat van het onderzoek is, dat vrouwen die bij de start van het onderzoek een laag Vit K2 gehalte hebben in hun bloed (afgeleid van het circulerend Osteocalcine in het bloed), al een hogere vet-massa hebben. Na 3 jaar Vitamine K2 inname is de vet-massa in de placebogroep verder gestegen (+1.4%), maar in de K2 groep afgenomen (-0.5%; P=0.021).

In de K2-groep was een tweedeling aanwezig, namelijk vrouwen die sterk reageerden, ten opzichte van vrouwen die niet reageerden. Dit werd vastgesteld aan de hand van het circulerende K2 in het bloed. De oorzaak daarvan zijn niet duidelijk, maar in de vergelijking van de sterke reactiegroep. Deze groep vrouwen lieten veel grotere afname zien van het vetweefsel op ongewenste plekken dan de slechte reageerders.

Spierkrachtverlies

Een tweede onderzoek (Van Ballegooijen et al, 2018) werden Nederlanders over een periode van 13 jaar vervolgd qua behoud van hun fysieke kracht (Longitudinal Aging Study Amsterdam). De leeftijd bij de start was gemiddeld 59.9 jaar (BMI=27.3). Door de jaren heen neemt de spiermassa af en ook verliezen we spierkracht, uitgedrukt in kg, wat we kunnen samen knijpen. In de studie werd onder meer beoordeeld in hoeverre de ‘krachtige handgreep’ en de ‘omvang van de kuitspier’ verandert. Het onderzoek startte in 2003 en in de jaren daarna werden de mensen 4x onderzocht volgens een vast protocol. Bij de start van het onderzoek werd ook hier de vitamine K2 status bepaald door middel van een bloed-meting (aan de hand van de Matrix Gla protein concentratie). Op basis van de Gla-concentratie werden 3 groepen gevormd: hoog, middel en laag K2 gehalte. Mensen in de laagste Vitamine K2-categorie tendeerde naar een hoger aandeel vrouwen, waren wat ouder, hadden een hogere BMI en leden meer aan verschillende chronische ziekten.

Uit de 4 metingen in de jaren erna blijkt, dat door de jaren heen de spierkracht in alle 3 groepen afneemt, echter de groep met de hoogste K2 waarden start hoger qua spierkracht en houdt dit ook vast gedurende de jaren daarna. Er waren sexe-verschillen. Vrouwen lieten een sterke differentiatie zien en vrouwen in de hoogste K2 groep hadden een veel betere uitslag qua fysieke inspanning. Mannen lieten geen verschil zien.

Beide onderzoeken maken duidelijk, dat het circulerende gehalte Vitamine K2 al bij aanvang bepalend is voor de uitkomst. Aangezien Vitamine K2 niet echt in het lichaam kan worden opgeslagen en er derhalve geen depots aanwijsbaar zijn, betekent dit, dat verschillen ontstaan door verschillen in de voedingspatronen van mensen. Wanneer bij de start van de menopauze de gehaltes al laag zijn, heeft dit zijn uitwerking op de gezondheid. De groep onderzoekers aan de Universiteit Maastricht zijn uitgegaan van hogere dagelijkse dosis Vitamine K2 dan die door de WHO of andere organisaties worden aangegeven en dit is niet zonder effect gebleven op de gewichtsontwikkeling in de 3 jaren erna. Voldoende Vitamine K2 lijkt derhalve van belang zowel voor als na de menopauze. Vitamine K2 speelt kennelijk niet alleen een rol in het behoud van harde botten en zachte vaten, prostaatkanker, maar ook in de strijd tegen overgewicht, met name in en na de overgang.

Literatuur

• van Ballegooijen, A. J., van Putten, S. R., Visser, M., Beulens, J. W., & Hoogendijk, E. O. (2018). Vitamin K status and physical decline in older adults—The Longitudinal Aging Study Amsterdam. Maturitas, 113, 73-79.
• Knapen, M. H. J., Jardon, K. M., & Vermeer, C. (2018). Vitamin K-induced effects on body fat and weight: results from a 3-year vitamin K2 intervention study. European journal of clinical nutrition, 72(1), 136-141.

Foto: jonge bruid in het Lötschental (CH), ca 1930.