Wereldwijd zijn er verschillende voorbeelden, hoe verse, onbehandelde melk is toegelaten voor directe consumptie. Uiteraard waakt men er voor, dat mensen geen onnodige risico’s lopen en melkveehouders moeten hun uiterste best doen om een veilig levensmiddel in de handel te brengen. Verschillen tussen landen en zelfs staten in USA zijn groot. In sommige landen kunnen veehouders in de bak belanden, wanneer zij zelfs hun eigen kinderen rauwe melk geven, in sommige US staten wordt rauwe melk als ‘pet-food’ verkocht: hond en kat mogen het wel drinken, in andere staten (California) kun je rauwe melk per post verzenden.
Met name in Duitsland is er al een bijna 100-jarige traditie om melk te leveren, die ‘bedoeld is voor directe consumptie’. Het begrip rauwe melk wordt hier onderverdeeld in ‘Vorzugsmilch’ en ‘Rohmilch’: rauwe melk bewust voor directe consumptie geproduceerd versus rauwe melk die gepasteuriseerd moet worden voor consumptie. Gek genoeg wordt in Duitsland ook van ‘Rohmilch’ en ‘Konsummilch’ (hittebehandelde melk) gesproken. Alsof ‘Vorzugsmilch niet te genieten zou zijn. Ook in Amerika houdt het Raw Milk Institute zich bezig met de zekerheid van de rauwe melk productie. Hier heeft men vergelijkbare standaards en leefregels ontwikkeld teneinde de consument te beschermen. Een 3e voorbeeld zijn de machines die onder meer in Slovenië en Italië langs de weg staan en waar mensen rauwe melk kunnen tappen. In Italië worden de boeren begeleid en gespiegeld welke hygiënische kwaliteit zij voortbrengen. In Duitsland controleren de dierenartsen de bedrijven en wordt maandelijks de melk gecontroleerd. Een voorbeeld voor Nederland?
Wanneer je de controlesystemen die in deze landen gehandhaafd worden met elkaar vergelijkt, dan valt het volgende op, namelijk men controleert het bedrijf op verschillende niveaus:
- Koelproces en koelketen
- Hygiëne en netheid bij het melken en reinigen
- Uiergezondheid, mastitis
- Import van nieuwe dieren in de kudde
- Zoönotische ziekten
Vorzugsmilch in Duitsland
Vorzugsmilch komt van het werkwoord: bevorzugen. Deze melk heeft de voorkeur boven ‘gewone rauwe melk’. Het stond bekend als ‘Kind-Milch’, ‘Heil-Milch’ of zelfs ‘Kur-Milch’. In de jaren 1930 werd deze melk in het leven geroepen, omdat men vermoedde, dat er een grote kans was om door rauwe melkconsumptie met TBC besmet te raken. Derhalve was één van de belangrijkste controles de afwezigheid van deze bacterie. De bedrijven werkten bovendien veel hygiënischer dan de meeste bedrijven en daarmee werd deze melk als ‘veilig’ bestempeld.
Vorzugs-Kinder-Kur-Milch, aanbevolen door de huisarts! Dit Vorzugsmilch-bedrijf bestond binnen de gemeente Bremen, waar zich vanaf 1903 ca 15 Vorzugsmilch-bedrijven bevonden.
In de historie van de Duitse Vorzugsmilch zijn de volgende beoordelingscriteria en metingen doorgevoerd:
| Bepaling | Doel – indicatie |
| Kiemgetal | Reinheid bij het melken, schoon zijn van het uier, goed reiniging van de melkapparatuur |
| Enterococcen | Idem, kan ook een indicatie zijn van bio-film-vorming |
| Staphyloccoccus aureus | Uiergezondheid |
| Streptococcus agalactiae | Uiergezondheid |
| Alkalische Fosfatase | Fraude; bewijs dat de melk niet verhit is |
| Zoönotische bacteriën: | |
| Salmonella, Campylobacter, Listeria, EHEC, ….. | Er mogen geen enkele kiem gevonden worden in een bepaald volume melk |
| Temperatuur | Koelketen moet goed zijn en melk moet snel naar 4oC gebracht zijn |
| Versheid | De korte tijd tussen productie en consumptie moet een garantie bieden van versheid |
De bedrijven leveren maandelijks een melkmonster in, dat onderzocht wordt. Bij overschrijdingen van wettelijk vastgestelde norm-waarden volgen waarschuwingen, moet opnieuw gemonsterd worden en bestaat het recht om een leveringsverbod op te leggen tot het bedrijf de zaak weer op orde heeft. Verder worden de koeien regelmatig onderzocht op uiergezondheid per kwartier en moeten dieren die in de kudde worden toegelaten een bacteriologisch vier-kwartieren-onderzoek ondergaan.
Al deze systemen zijn bedoeld om risico’s te minimeren. 100% veiligheid kan voor geen enkel levensmiddel gegarandeerd worden. Belangrijk is het voor jezelf de mogelijke voordelen af te wegen tegen de mogelijke risico’s en vervolgens de melkveehouder te stimuleren een geregeld test-certificaat te leveren, waarin hij laat zien, dat zijn melk ‘veilig’ is.
Bedrijven die bij het Amerikaanse Raw Milk Institute aangesloten zijn, maar ook de Italiaanse bedrijven die melk via de ‘melktap’ leveren, kijken al op vergelijkbare manier qua bacteriën naar de zekerheid van de verse, onbehandelde melk.
Foto: melk bestemd voor de productie van rauwmelkse bergkaas, Alp Zillis (Ch)
